Tandsteen ontstaat als tandplak binnen 24 tot 48 uur niet goed/onvoldoende wordt verwijderd. Door de reactie van mineralen uit speeksel wordt de tandplak hard en kan dan niet meer worden verwijderd met een tandenborstel. Op het ruwe oppervlak van het tandsteen, hecht zich weer makkelijk tandplak. Tandsteen hoeft niet altijd zichtbaar boven de tandvleesrand aanwezig te zijn, maar kan zich ook onder het tandvlees hechten. De kans op ontstekingen van het tandvlees (gingivitis/parodontitis) wordt hierdoor groter. Belangrijk is dat de tandarts of mondhygiënist tandsteen regelmatig verwijdert.